Na een eerste speelperiode kwam het nieuws dat we projectsubsidie kregen van de Vlaamse Gemeenschap. Dat gaf ons de mogelijkheid om bij Froefroe verder te werken aan het spel, ritme en enkele kleine dramaturgische aanpassingen. We hadden daarna een mooie speelreeks met onder andere Theater op de Markt (B), Tweetakt (Nl), Noorderzon (Nl). De reacties zijn erg enthousiast, en we kregen dan ook twee mooie recensies:
“In een grote installatie vol verfrissende details ontstaat een woordeloos spel rond kwetsbaarheid, afhankelijkheid en emoties. Samen met het publiek ontdekken de poppen van Withwit vzw zichzelf, elkaar en de wereld rondom hen.” De werftekst in het programmaboekje van Theater op de Markt spoilt op het eerste zicht een klein beetje veel maar tegelijk weet je vooraf van een dergelijk beeldende voorstelling dat je vooral persoonlijk de nodige linken met het leven gaat leggen.
Withwit bouwde een extreem eenvoudige doch adembenemende constructie met plankjes en plantjes. In het hart van die eenvoudige constructie huist dan weer een weinig eenvoudig netwerk van touwtjes en koorden. Touwtjes en koorden die eens je ze een beetje manipuleert zorgen voor het tot leven wekken van de twee gigantische zussen uit hout. “Mama leven die poppen echt?” hoorden we een verwonderd kindje stamelen… de mama zweeg bewust. Een heerlijk familiaal tafereel tijdens een voorstelling die zelfs bovengetekende 35-jarige kinderloze blogger stil kreeg. Want ook al weten we maar al te goed het antwoord op de vraag van het kindje… het tafereeltje illustreerde perfect de essentie en de kracht van deze voorstelling ‘Les Soeurs. De ‘acteurs’ slagen er heerlijk mooi in om zeer mooi gemaakte poppen een ziel te geven waardoor het stiekem geen poppen meer zijn.
Bij dergelijke voorstellingen ontbreekt het vaak aan verhaal om zo de aandacht te houden bij de verfijndheid waarmee de hoofdrolspelers werden ontwikkeld. Niet zo bij Withwit… al moet je voor het verhaal niet hopen op een eenzijdige synopsis van de makers zelf. Het verhaal en de linken hoor je gewoon zelf te interpreteren. Waarom wordt dat grappige plantje door het decor gesleurd op een vreemde bezwerende soundscape? Waar bevinden de zusjes zich eigenlijk? En waarom gaan ze aan het dansen? Steeds wederkerende vragen met al naargelang u uw gedachten de vrije loop laat vermoedelijk tientallen verschillende antwoorden. Antwoorden die in je eigen hoofdje een verhaal zullen vormen.
Op 15 januari 2016 kreeg WIThWIT – na een eerste gefragmenteerde repetitieperiode – eindelijk het heuglijke nieuws dat Les Soeurs de steun van de Vlaamse Overheid krijgt. Dankzij de projectsubsidies konden de makers de voorstelling verder uitdiepen, tijdens een nieuwe werkperiode deze zomer. Mocht u zich dus afvragen wat er met een deel van uw belastingsgeld gebeurt… Les Soeurs is het heerlijk mooie antwoord. Gaat ze ééndezer zeker eens zien, u zal ontdekken dat uw geld een serieus mooie intrest heeft opgebracht! Info en speeldata vind je hier.
Les Soeurs zijn de boorlingen van het nieuwe WIThWIT, een groepje plastische en grafische kunstenaars, een architect en een muzikant. Ze willen bewegende beelden in het theater brengen. Theater FroeFroe uit Antwerpen biedt hen morele steun. Twee tweelingzussen, enorm grote ledenpoppen, komen tot leven en laten zich aan draden schommelen. Ze ‘worden gedanst’, maar ontstijgen dan het niveau van imitatiemens en zweven, zoals alleen poppen kunnen.
Door licht doorzichtige doeken zien we over de hele scène in breedte en hoogte de schaduwen van twee grote stellingen waarop tussen emmers een paar mensen staan. Veel planten, heel veel touwen. Even associeer je dat beeld met geheim werk in een verborgen wietplantage, maar het blijken schaduwen van varens, bonsaiboompjes en andere plantjes. Nadien zal de ruimte eerder als een gewone kas overkomen.
Op het voorplan valt onder het licht van een volgspotje een plantje op de vloer. Het legt een hele weg af, over een springplank, door een bloempot, een emmer in, om dan te verdwijnen achter het doorkijkgordijn. Dat valt naar beneden en wordt opgeborgen. In het midden tussen de twee stellingen liggen twee heel grote houten ledenpoppen met een jurkje aan en een muts op. Langzaam worden er met musketonhaken touwen aan vastgeklikt. De plantjes op de stellingen zitten in plastic zakjes. Zoals blijkt, zijn dat de tegengewichten voor de touwen waarmee de poppen langzaam, de een na de ander, gehesen worden en zo gaan leven.
Reuzenpoppen zijn het, en je denkt direct aan de Reuzen van Royal De Luxe die om de twee jaar in de zomer mensenmassa’s in Antwerpen bekoren en tot tranen toe ontroeren. Dat komt vooral door de prachtige manipulatie die niet alleen de ledematen laten bewegen, de monden open en toe laat gaan, maar ook de ogen van de schattige reuzin laten knipperen en echt laten kijken. Een twintigtal lakeien zorgen daarvoor. Bij Les Soeurs is dat niet het geval. De Zussen zijn dan wel groot, maar ze zitten letterlijk in een kader.
Hun ogen zitten vast, hun lippen blijven op elkaar. Maar door de goede manipulatie van de vijf mensen op de stellingen, op de vloer of op trapjes achter de poppen, wordt er voor oogcontact gezorgd, tussen de poppen en de spelers, en ook tussen de poppen. De poppen komen traag tot een levend bewegen. Dat is spannend, mede door de live muziek op toetsen en op gitaar. Ze ontdekken zichzelf, elkaar, de planten, de mensenspelers. Ze dansen zelfs een beetje. Tegelijkertijd blijven ze in al hun bewegingsmogelijkheden afhankelijk van de mensen die hun bedienen.
Dat dubbele maakt de poppen als ‘levende’ wezens kwetsbaar. Omdat de manipulatietechniek goed beheerst wordt, zorgt dat voor de nodige ontroerende laag onder het esthetisch verfijnd traag spel. Een pop valt stil, maar door de inplanting van een plantje in haar houten lijf, komt ze weer tot leven. Zonder de natuur kan ook de namaakmens niet. Meer zelfs, de pop overschrijdt zichzelf als imitatiemens en zweeft door de lucht, danst, strekt haar hele lijf door de ruimte. Haar zus blijft niet achter, ze volgt direct. Je ziet in je hoofd de twee genieten.
Heinrich von Kleist wist het 200 jaar geleden al dat marionetten gracieuzer en goddelijker konden dansen dan mensen, omdat ze niet onderhevig zijn aan de zwaartekracht. Die esthetische gratie dragen de zussen in zich, hoe houterig ze ook zijn, door te zweven in de lucht, te kronkelen en te blijven hangen.
Het totaalbeeld van dat grote kader met verdiepingen, planken, touwen, planten, en die grote tot leven gebrachte poppen straalt een magie uit, die kinderen en volwassenen in de ban houdt. Een mooi theaterdebuut van deze groep kunstenaars.
Foto: Jan Castermans
